KOLEKCJA SKAMIENIAŁOŚCI
Zbiór ten ma na celu zilustrowanie historii powstania i rozwoju głównych grup bezkręgowców, kręgowców i roślin kopalnych od prekambru aż po czasy współczesne. Przy jego tworzeniu przyjęto zasadę że prezentowane okazy mają pochodzić głównie z terenów Polski. W ramach skamieniałości karbonu utworzono „Atlas flory”, który w założeniu ma pomagać w oznaczeniu okazów. Ze zbioru wydzielono natomiast żywice kopalne włączone obecnie do kolekcji „Bursztyny”. Dla łatwiejszego poruszania się po tej części witryny poniżej zamieszczono interaktywną tabelę stratygraficzną CSI.
Historia życia na Ziemi liczy już kilka miliardów lat. Do niedawna głównym źródłem wiedzy o jego rozwoju w minionych epokach geologicznych były skamieniałości. Pozwalały one nie tylko na poznanie przodków współczesnych gatunków organizmów żywych ale i na badanie form, które wymarły bezpotomnie. Należy jednak pamiętać że była to wiedza bardzo selektywna. Poszczególne stanowiska paleontologiczne dostarczały nam informacji na temat tego co zdarzyło się tylko w danym czasie w tym miejscu. To natomiast co wydarzyło się tu przedtem i potem oraz co działo się wtedy obok z powodu braku materiału kopalnego pozostawało wyłącznie w sferze domysłów. Badania te nie pozwalały zatem na pełne odtworzenie obrazu świata zwierzęcego i roślinnego w minionych epokach geologicznych oraz określenie ze stuprocentową pewnością stopnia wzajemnego pokrewieństwa różnych kopalnych gatunków. Obecnie najważniejszym źródłem wiedzy o rozwoju życia na ziemi są badania genetyczne współcześnie żyjących organizmów. Na razie jednak również i one nie dają możliwości precyzyjnego prześledzenia ewolucji całkowicie już wymarłych grup organizmów żywych.
Krajobraz archaiku.
Źródło: Z. Burian - Zanim pojawił się człowiek.
Początki życia na Ziemi nie są znane. Najstarsze ślady złożonych substancji organicznych mogących mieć związek z egzystencją pierwotnych organizmów żywych znaleziono w liczących 3,8-3,7 mld lat skałach kompleksu Isua na Grenlandii. W przyrodzie podobne związki tworzą się jednak także samorzutnie nie mogą więc stanowić dowodu na istnienie w tamtym okresie życia na Ziemi. Nie wiadomo zatem jak powstały pierwsze organizmy żywe, w jaki sposób zdobywały pożywienie i jak się rozmnażały. Przypuszcza się jednak że wbrew powszechnemu mniemaniu nie egzystowały one w wodzie lecz na lądzie a dokładnie na ziarnach pirytu obficie zaściełających brzegi ówczesnych mórz. Minerał ten w warunkach tlenowych szybko uległ by rozkładowi ale w beztlenowej atmosferze tamtego okresu był bardzo trwały. Świadczą o tym zachowane w niektórych bardzo starych formacjach skalnych fragmenty kopalnych plaż utworzone z grubych warstw dobrze obtoczonych ziaren pirytu. Pierwotne organizmy żywe były najprawdopodobniej formami cudzożywnymi odżywiającymi się występującą w ich otoczeniu materią organiczną. Tworzyły się one w wyniku przekształcenia zgromadzonych na powierzchni ziaren pirytu aminokwasów w dłuższe łańcuchy białkowe. Niezbędną do tej przemiany energię organizmy te pozyskiwały przerabiając w procesie fermentacji tworzące się samorzutnie w przyrodzie węglowodany. Jako katalizatora używały zawartej w pirycie siarki. Niska wydajność energetyczna tego procesu w połączeniu ze stale zmniejszającą się ilością powstających samorzutnie związków organicznych powodowały że ewolucja takich pierwotnych organizmów była bardzo powolna i mało efektowna. Nawet po osiągnięciu poziomu organizacji komórkowej formy te miały tak prymitywną postać że ich w odróżnienie materiale kopalnym od nieorganicznie powstałych struktur jest obecnie praktycznie niemożliwe.
Krajobraz wczesnego
proterozoiku.
Źródło: Z. Burian - Zanim pojawił się człowiek.
Najstarsze szczątki należące niewątpliwie do organizmów żywych pochodzą
dopiero
z przed około 3,5 mld lat. Znaleziono je w krzemieniach formacji skalnej
Warrawoona w Australii. Były to żyjące w środowisku wodnym nitkowate sinice.
Odżywiały się one cukrami wytwarzanymi przez siebie z dwutlenku węgla dzięki
opanowaniu zdolności fotosyntezy. Ubocznym produktem tego procesu był tlen który
rozpuszczając się w wodzie powodował intensywne strącanie krzemionki. Proces ten
rozpoczął się około 3,7 mld temu i trwał do około 0,8 mld lat (jego maksimum
przypadało w okresie od 3,3 do 1,8 mld lat). W jego efekcie na dnie praoceanu
powstała bardzo gruba warstwa krzemionkowego osadu który z czasem przekształcił
się w skały zwane jaspilitami. Charakterystyczną cechą tych skał są gęsto
rozmieszczone w masie krzemionkowej warstewki tlenków żelaza. Przypuszcza się że
laminy te powstawały w czasie sezonowych zakwitów sinic.
Około 2,8 mld lat temu sinice zaczęły rozwijać
się na wielką skalę, tworząc masywne struktury wapienne, zwane stromatolitami.
Proces natleniania wody oceanicznej znacznie wtedy przyśpieszył. Około 2,2 mld lat temu po przerobieniu całego rozpuszczonego w wodzie morskiej dwutlenku
węgla i strąceniu niemal całego dostarczanego z lądu do mórz dwuwartościowego
żelaza rozpoczęło się wzbogacanie w tlen atmosfery ziemskiej. Od tego momentu
następuje stopniowy zanik organizmów beztlenowych i coraz szybszy rozwój
organizmów tlenolubnych. Około 1,4 mld lat temu pojawiły się o wiele większe
komórki należące prawdopodobnie do eukaryotycznych glonów prowadzących
planktoniczny tryb życia. Znaleziono je w skałach formacji Amelia Dolomite w
Australii.
W wyniku dalszego rozwoju ewolucyjnego pojedyncze
eukariotyczne komórki zaczęły grupować się w większe kolonie. Z czasem
poszczególne organizmy takich kolonii różnicowały swoje funkcje co prowadziło do
wytworzenia się wyspecjalizowanych tkanek.
Najstarsze wielokomórkowe glony znane są z dolomitów liczącej 1,4-0,9 mld lat
serii Spring Hill w Kaliforni. Około 1 mld lat temu glony takie zaczęły się
intensywnie różnicować dając początek wszystkim późniejszym rodzajom protistów (Protista),
grzybów (Fungi), roślin (Plantae) i zwierząt (Animalia).
TABELA STRATYGRAFICZNA ICS
- Nazwy okresów zaznaczonych na czerwono są hiperłączami do stron prezentujących pochodzące z danego okresu skamieniałości znajdujące się w zbiorach Muzeum.
EON | ERA | OKRES | EPOKA | PIĘTRO | |
za 50-250 mln lat |
|||||
FANEROZOIK 542,0 (± 1,0) mln lat - dzisiaj |
KENOZOIK 65,5 (±0,3) mln lat - do dzisiaj |
Czwartorzęd 1,806 mln lat - do dzisiaj |
11,7 tys lat - do dzisiaj |
|
|
1806 - 11,7 tys lat |
Późny 126 - 11,7 tys. lat |
||||
„Ion” 781 - 126 tys. lat |
|||||
Kalabr 1806 - 781 tys. lat |
|||||
23,03 mln lat - do dzisiaj |
Pliocen 5,332 - 1,806 mln lat |
Gelas 2,588 - 1,806 mln lat |
|||
Piacent 3,6 - 2,588 mln lat |
|||||
Zankl 5,332 - 3,6 mln lat |
|||||
23,03 - 5,332 mln lat |
Messyn 7,246 - 5,332 mln lat |
||||
Torton 11,608 - 7,246 mln lat |
|||||
Serravall 13,82 - 11,608 mln lat |
|||||
Lang 15,97 - 13,82 mln lat |
|||||
Burdygał 20,43 - 15,97 mln lat |
|||||
Akwitan 23,03 - 20,43 mln lat |
|||||
65,5 (±0,3) - 23,03 mln lat |
33,9 (±0,1) - 23,03 mln lat |
Szatt 28,4 (±0,1) - 23,03 mln lat |
|||
Rupel 33,9 (±0,1) - 28,4 (±0,1) mln lat |
|||||
55,8 (±0,2) - 33,9 (±0,1) mln lat |
Priabon 37,2 (±0,1) - 33,9 (±0,1) mln lat |
||||
Barton 40,4 (±0,2) - 37,2 (±0,1) mln lat |
|||||
Lutet 48,6 (±0,2) - 40,4 (±0,2) mln lat |
|||||
Ipres 55,8 (±0,2) - 48,6 (±0,2) mln, lat |
|||||
65,5 (±0,3) - 55,8 (±0,2) mln lat |
Tanet 58,7 (±0,2) - 55,8 (±0,2) mln lat |
||||
Zeland ~61,1 - 58,7 (±0,2) mln lat |
|||||
Dan 65,5 (±0,3) - ~61,1 mln lat |
|||||
MEZOZOIK 251,0 (±0,4) - 65,5 (±0,3) mln lat |
145,5 (±4,0) - 65,5 (±0,3) mln lat |
Późna 99,6 (±0,9) - 65,5 (±0,3) mln lat |
70,6 (±0,6) - 65,5 (±0,3) mln lat |
||
83,5 (±0,7) - 70,6 (±0,6) mln lat |
|||||
Santon 85,8 (±0,7) - 83,5 (±0,7) mln lat |
|||||
~88,6 - 85,8 (±0,7) mln lat |
|||||
93,6 (±0,8) - ~88,6 mln lat |
|||||
99,6 (±0,9) - 93,6 (±0,8) mln lat |
|||||
Wczesna 145,5 (±4,0) - 99,6 (±0,9) mln lat |
Alb 112,0 (±1,0) - 99,6 (±0,9) mln lat |
||||
Apt 125,0 (±1,0) - 112,0 (±1,0) mln lat |
|||||
Barrem 130,0 (±1,5) - 125 (±1,0) mln lat |
|||||
Hoteryv ~133,9 - 130 (±1,5) mln lat |
|||||
Walanżyn 140,2 (±3,0) - ~133,9 mln lat |
|||||
Berrias 145,5 (±4,0) - 140,2 (±3,0) mln lat |
|||||
199,6 (±0,6) - 145,5 (±4,0) mln lat |
Późna 161,2 (±4,0) - 145,5 (±4,0) mln lat |
150,8 (±4,0) - 145,5 (±4,0) mln lat |
|||
~155,6 - 150,8 (±4,0) mln lat |
|||||
161,2 (±4,0) - ~155,6 mln lat |
|||||
Środkowa 175,6 (±2,0) - 161,2 (±4,0) mln lat |
164,7 (±4,0) - 161,2 (±4,0) mln lat |
||||
167,7 (±3,5) - 164,7 (±4,0) mln lat |
|||||
Bajos 171,6 (±3,0) - 167,7 (±3,5) mln lat |
|||||
Aalen 175,6 (±2,0) - 171,6 (±3,0) mln lat |
|||||
Wczesna 199,6 (±0,6) - 175,6 (±2,0) mln lat |
183,0 (±1,5) - 175,6 (±2,0) mln lat |
||||
189,6 (±1,5) - 183,0 (±1,5) mln lat |
|||||
196,5 (±1,0) - 189,6 (±1,5) mln lat |
|||||
199,6 (±0,6) - 196,5 (±1,0) mln lat |
|||||
251,0 (±0,4) - 199,6 (±0,6) mln lat |
Późny ~228,7 - 199,6 (±0,6) mln lat |
203,6 (±1,5) - 199,6 (±0,6) mln lat |
|||
Noryk 216,5 (±2,0) - 203,6 (±1,5) mln lat |
|||||
~228,7 - 216,5 (±2,0) mln lat |
|||||
Środkowy ~245,9 - ~228,7 mln lat |
237,0 (±2,0) - ~228,7 mln lat |
||||
Aniz ~245,9 - 237,0 (±2,0) mln lat |
|||||
Wczesny 251,0 (±0,4) - ~245,9 mln lat |
~249,5 - ~245,9 mln lat |
||||
Ind 251,0 (±0,4) - ~249,5 mln lat |
|||||
PALEOZOIK 542,0 (± 1,0) - 251,0 (±0,4) mln lat |
299,0 (±0,8) - 251,0 (±0,4) mln lat |
260,4 (±0,7) - 251,0 (±0,4) mln lat |
Changsing 253,8 (±0,7) - 251,0 (±0,4) mln lat |
||
Wuchiaping 260,4 (±0,7) - 253,8 (±0,7) mln lat |
|||||
Gwadelup 270,6 (±0,7) - 260,4 (±0,7) mln lat |
Kapitan 265,8 (±1,0) - 260,4 (±0,7) mln lat |
||||
Word 268,0 (±0,7) - 265,8 (±0,7) mln lat |
|||||
Road 270,6 (±0,7) - 268,0 (±0,7) mln lat |
|||||
299,0 (±0,8) - 270,6 (±0,7) mln lat |
Kungur 275,6 (±0,7) - 270,6 (±0,7) mln lat |
||||
Artynsk 284,4 (±0,7) - 275,6 (±0,7) mln lat |
|||||
Sakmar 294,6 (±0,8) - 284,4 (±0,7) mln lat |
|||||
Assel 299,0 (±0,8) - 294,6 (±0,8) mln lat |
|||||
359,2 (±2,5) - 299,0 (±0,8) mln lat |
318,1 (±1,3) - 299,0 (±0,8) mln lat |
Późny 307,2 (±1,0) - 299,0 (±0,8) mln lat |
|||
Środkowy (Moskov) 311,7 (±1,1) - 307,2 (±1,0) mln lat |
|||||
Wczesny (Baszkir) 318,1 (±1,3) - 311,7 (±1,1) mln lat |
|||||
359,2 (±2,5) - 318,1 (±1,3) mln lat |
Późny (Serpuchov) 328,3 (±1,6) - 318,1 (±1,3) mln lat |
||||
Środkowy (Wizen) 345,3 (±2,1) - 328,3 (±1,6) mln lat |
|||||
Wczesny (Turnej) 359,2 (±2,5) - 345,3 (±2,1) mln lat |
|||||
416,0 (±2,8) - 359,2 (±2,5) mln lat |
Późny 385,3 (±2,6) - 359,2 (±2,5) mln lat |
374,5 (±2,6) - 359,2 (±2,5) mln lat |
|||
385,3 (±2,6) - 374,5 (±2,6) mln lat |
|||||
Środkowy 397,5 (±2,7) - 385,3 (±2,6) mln lat |
Żywet 391,8 (±2,7) - 385,3 (±2,6) mln lat |
||||
397,5 (±2,7) - 391,8 (±2,7) mln lat |
|||||
Wczesny 416,0 (±2,8) - 397,5 (±2,7) mln lat |
Ems 407,0 (±2,8) - 397,5 (±2,7) mln lat |
||||
Prag 411,2 (±2,8) - 407,0 (±2,8) mln lat |
|||||
Lochkov 416,0 (±2,8) - 411,2 (±2,8) mln lat |
|||||
443,7 (±1,5) - 416,0 (±2,8) mln lat |
Pridol 418,7 (±2,7) - 416,0 (±2,8) mln lat |
||||
422,9 (±2,5) - 418,7 (±2,7) mln lat |
Ludford 421,3 (±2,6) - 418,7 (±2,7) mln lat |
||||
Gorst 422,9 (±2,5) - 421,3 (±2,6) mln lat |
|||||
Wenlok 428,2 (±2,3) - 422,9 (±2,5) mln lat |
Homer 426,2 (±2,4) - 422,9 (±2,5) mln lat |
||||
Sheinwood 428,2 (±2,3) - 426,2 (±2,4) mln lat |
|||||
Landower 443,7 (±1,5) - 428,2 (±2,3) mln lat |
Telich 436,0 (±1,9) - 428,2 (±2,3) mln lat |
||||
Aeron 439,0 (±1,8) - 436,0 (±1,9) mln lat |
|||||
Ruddan 443,7 (±1,5) - 439,0 (±1,8) mln lat |
|||||
488,3 (±1,7) - 443,7 (±1,5) mln lat |
Późny 460,9 (±1,6) - 443,7 (±1,5) mln lat |
Hirnant 445,6 (±1,5) - 443,7 (±1,5) mln lat |
|||
Kat 455,8 (±1,6) - 445,6 (±1,5) mln lat |
|||||
Sandb 460,9 (±1,6) - 455,8 (±1,6) mln lat |
|||||
Środkowy 471,8 (±1,6) - 460,9 (±1,6) mln lat |
Darriwil 468,1 (±1,6) - 460,9 (±1,6) mln lat |
||||
Daping 471,8 (±1,6) - 468,1 (±1,6) mln lat |
|||||
Wczesny 488,3 (±1,7) - 471,8 (±1,6) mln lat |
Flo 478,6 (±1,7) - 471,8 (±1,6) mln lat |
||||
Tremadok 488,3 (± 1,7) - 478,6 (± 1,7) mln lat |
|||||
542,0 (± 1,0) - 488,3 (± 1,7) mln lat |
~499 -4 88,3 (± 1,7) mln lat |
Piętro 10 ~492 - 488,3 (± 1,7) mln lat |
|||
Piętro 9 ~496 - ~492 mln lat |
|||||
Paib ~499 - ~496 mln lat |
|||||
Seria 3 ~510 - ~499 mln lat |
Gużang ~503 - ~499 mln lat |
||||
Drumik ~506,5 - ~503 mln lat |
|||||
Piętro 5 ~510 - ~506,5 mln lat |
|||||
~521 - ~510 mln lat
|
Piętro 4 ~515 - ~510 mln lat |
||||
Piętro 3 ~521 - ~515 mln lat |
|||||
542,0 (± 1,0) - ~521 mln lat
|
Piętro 2 ~528 - ~521 mln lat |
||||
Fortun 542,0 (± 1,0) - ~528 mln lat |
|||||
PREKAMBR ~4600 - 542,0 (± 1,0) mln lat |
PROTEROZOIK 2500 - 542,0 (± 1,0) mln lat |
NEOPROTEROZOIK 1000 - 542,0 (± 1,0) mln lat |
Ediakar 635 - 542,0 (± 1,0) mln lat |
|
|
Kriogen 850 - 635 mln lat |
|||||
Ton 1000 - 850 mln lat |
|||||
MEZOPROTEROZOIK 1,6 - 1,0 mld lat |
Sten 1,2 - 1,0 mld lat |
||||
Ektas 1,4 - 1,2 mld lat |
|||||
Kalimm 1,6 - 1,4 mld lat |
|||||
PALEOPROTEROZOIK 2,5 - 1,6 mld lat |
Stater ~1,8 - 1,6 mld lat |
||||
Orosir ~2,05 - 1,8 mld lat |
|||||
Riak ~2,3 - 2,05 mld lat |
|||||
Syder 2,5 - 2,3 mld lat |
|||||
ARCHAIK 4,0 - 2,5 mld lat |
NEOARCHAIK 2,8 - 2,5 mld lat |
||||
MEZOARCHAIK 3,2 - 2,8 mld lat |
|||||
PALEOARCHAIK 3,6 - 3,2 mld lat |
|||||
EOARCHAIK 4,0 - 3,6 mld lat |
|||||
HADAIK (nazwa nieformalna) ~4,6 - 4,0 mld lat |
SYSTEMATYKA ZWIERZĄT I ROŚLIN |
|
Królestwo: Bezjądrowe – Prokaryota Podkrólestwo: Eubakterie – Eubacteria Gromada: Sinice – Cyanophyta (= Cyanobacteria) Gromada: Prochlorofity – Prochlorophyta Gromada: Bakterie – Bacteria (= Schizomycetes) Klasa: Organizmy z grupy pleuropneumonii (Mikroplazmy) – Mycoplasmae Klasa: Bakterie właściwe – Bacteriae Klasa: Bakterie śluzowe (Miksobakterie) – Myxobacteriae Klasa: Krętki – Spirochaetae Klasa: Bakterie nitkowate – Chlamydobacteriae Klasa: Siarkobakterie – Baggiatoae Klasa: Rikecje – Microtatobiotae Podkrólestwo: Archebakterie (Protobakterie) – Archaebacteria |
|
Królestwo: Jądrowe – Eukaryota |
|
ZWIERZĘTA Typ: Płaskowce – Placozoa |
ROŚLINY Podkrólestwo: Rośliny – PhytobiontaGromada: Glaukofity – Glaucophyta Gromada: Tobołki – Pyrrophyta Klasa: Dinofity – Dinophyceae Gromada: Eugleniny (Klejnotki) – Euglenophyta Gromada: Chryzofity – Chryzophyta Klasa: Złotowiciowece (Złotki) – Chryzophyceae Klasa: Haptofity – Prymnesiophyceae (= Haptophyceae) Klasa: Różnowiciowce – Xanthophyceae Klasa: Okrzemki – Bacillariophyceae Klasa: Eustygmatofity – Eustigmatophyceae Gromada: Chloromonady – Raphidophyta (= Chloromonadophyta) Gromada: Kryptofity – Cryptophyta Gromada: Brunatnice – Phaeophyta Gromada: Krasnorosty – Rhodophyta Klasa: Bangiowe – Bangiophyceae Klasa: Krasnorosty właściwe – Florideophyceae Gromada: Zielenice – Chlorophyta Klasa: Prazynofity – Prasinophyceae Klasa: Zielenice właściwe – Chlorophyceae Klasa: Watkowe – Ulvophyceae Klasa: Ramieniowce – Charophyceae Gromada: Rośliny telomowe (rośliny osiowe) – Telomophyta (= Embryophyta) Podgromada: Ryniofity – Rhyniophitina Podgromada: Trymerofity – Trimerophitina Podgromada: Zosterofilofity – Zosterophyllophitina Podgromada: Mszaki – Bryophitina Klasa: Wątrobowce – Hepaticopsida Klasa: Mchy – Bryopsida Podklasa: Torfowce – Sphagnidae Podklasa: Płonniki – Polytrichidae Podklasa: Prątniki (Mchy właściwe, Mchy liściaste) – Bryidae Podgromada: Glewiki – Anthocerophitina Podgromada: Widłakowe – Lycophytina Klasa: Widłaki jednakozarodnikowe – Lycopsida Rząd: Prawidłakowce – Asteroxylales Rząd: Widłakowce – Lycopodiales Rząd: Pralepidendronowce – Protolepidodendrales Klasa: Widłaki różnozarodnikowe – Isoëtopsida Rząd: Lepidofity – Lepidophytales Rząd: Pleuromejowce – Pleuromeiales Rząd: Poryblinowce – Isoëtales Rząd: Widłaki nasienne – Lepidocarpales Klasa: Widliczki – Selaginellopsida Podgromada: Psylotowe – Psilotophytina Podgromada: Skrzypowe – Sphenophitina Rząd: Praskrzypowce – Hyeniales Rząd: Klinolisty – Sphenophyllales Rząd: Skrzypowce – Equisetales Podgromada: Kladoksylony – Cladoxylophytina Podgromada: Paprociowe – Pterophytina Podklasa: Staropaprocie – Coenopterididae Podklasa: Nasięźrzałowe – Ophioglossidae Podklasa: Strzelichowe – Marattiidae Podklasa: Długoszowe – Osmundidae Podklasa: Paprocie cienkozarodniowe – Filicidae Podklasa: Marsyliowe – Marsileidae Podklasa: Salwiniowe – Salviniidsae Podgromada: Pranagozalążkowe (Aneurofitonowe) – Aneurophytophytina (= Progymnospermophytina) Rząd: Aneurofitonowce – Aneurophytales Rząd: Archeopterydowce – Achaeopteridales Podgromada: Nagozalążkowe wielkolistne – Cycadophytina Klasa: Paprocie nasienne – Lyginopteropsida (= Pteridospermopsida) Rząd: Kalymatotekowce – Lyginopteridales Rząd: Kajtoniowce – Caytoniales Rząd: Glossopterydowce – Glossopteridales Klasa: Sagowce – Cacadopsida Klasa: Benetyty – Cycaceoidopsida (= Bennettitopsida) Klasa: Gniotowe – Gnetopsida Rząd: Przęślowce – Ephedrales Rząd: Welwiczjowce – Welwitschiales Rząd: Gniotowce – Gnetales Podgromada: Nagozalążkowe drobnolistne – Pinophytina (= Coniferophytina) Klasa: Miłorzębowe – Ginkgopsida Klasa: Kordaity – Cordaitopsida Klasa: Szpilkowe – Pinopsida (= Coniferopsida) Podgromada: Okrytozalążkowe – Magnoliophytina (= Angiospermae) Klasa: Dwuliścienne – Magnoliopsida (= Dicotyledones) Podklasa: Magnoliowe – Magnoliidae Podklasa: Jaskrowe – Ranunkuliidae Podklasa: Goździkowe – Caryophyllidae Podklasa: Uklęślowe – Dilleniidae Podklasa: Różowe – Rosidae Podklasa: Jasnotowe – Lamiidae Podklasa: Astrowe – Asteridae Podklasa: Oczarowe – Hamamelididae Klasa: Jednoliścienne – Liliopsida (= Monocotyledones) Podklasa: Żabieńcowe – Alismatidae Podklasa: Liliowe – Liliidae Podklasa: Arekowe – Arecidae GRZYBY
Podkrólestwo: Grzyby –
Mycobionta
|
BIBLIOGRAFIA
BAŁUK W : Lower Tortonian gastropods from Korytnica, Poland. Part I. Palaeontologia Polonica, 1975, T. 32.
BAŁUK W : Middle Miocene (Badenian) gastropods from Korytnica, Poland. Part II. Acta Geologica Polonica, 1995, T. 45, Nr 3-4.
BAŁUK W : Middle Miocene (Badenian) gastropods from Korytnica, Poland. Part III. Acta Geologica Polonica, 1997, T. 47, Nr 1-2, S. 1-75.
BAŁUK W : Middle Miocene (Badenian) gastropods from Korytnica, Poland. Part IV - Turridae. Acta Geologica Polonica, 2003, T. 53, Nr 1, S. 29-78.
BAŁUK W : Middle Miocene (Badenian) gastropods from Korytnica, Poland. Part V Addenda et Corrigenda ad Prosobranchia. Acta Geologica Polonica, 2006, T. 56, Nr 2, S. 177-218.
BIERNAT G. : Middle Devonian orthoidea of the Holy Cross Mountains and their ontogeny. Paleontologia Polonica, 1959, T. 10.
BIERNAT G. : Middle Devonian brachiopods of the Bodzentyn syncline (Holy Cross Mountains, Polsand). Paleontologia Polonica, 1966, T. 17.
BORZĘCKI R. : Wielkie odkrycie. Pierwsze polskie dinozaury - nieautoryzowany wywiad z odkrywcą. Archiwum Muzeum Minerałów, 2005.
BORZĘCKI R. : Wielkie odkrycie - kontynuacja, czyli co z tego wynika. Archiwum Muzeum Minerałów, 2009.
Budowa Geologiczna Polski. Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych. T. 3, cz. 1a. Starszy paleozoik. Warszawa : Wydawnictwa Geologiczne, 1990.
Budowa geologiczna Polski. Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych. T 3, cz. 1c, z. 1. Młodszy paleozoik. Karbon. Fauna. Warszawa : Wydawnictwa Geologiczne, 2001.
COHEN K. M. : International Chronostrafigraphic Chart. ICS IUGS, 2014, V. 02.
DZIK J. : Dzieje życia na Ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii. Warszawa : Wydawnictwa Naukowe PWN, 1992.
DZIK J., SULEJ T., NIEDŹWIEDZKI G. : A dicynodont-theropod association in the latest Triassic of Poland. Acta Paleontologica Polonica, 2008, T. 53, Z. 4, S. 733-738.
DZIK J., SULEJ T., NIEDŹWIEDZKI G. : Zaskakujące uwieńczenie ery gadów ssakokształtnych. Ewolucja, 2008, Nr 3, S. 2-21.
FLORIAN S., PACYNA G., BORZĘCKI R. : Pierwsze znalezisko mikrokonchidów (Tentaculita) na liściach górnokarbońskiej paproci nasiennej Karinopteris daviesii z Nowej Rudy (Dolny Śląsk). Przegląd Geologiczny, 2012, R. 60, Nr 5, S. 1-3.
Geologia i surowce mineralne Polski. Red. R. Osika. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 1970, Nr 251.
HEER O., 1869 : Miocene baltische flora. Beiträge zur Naturkunde Preussens. Königlichen Physikalisch-Öökonomischen Gesellschaft zu Königsberg 1869, Z. 2.
International Chronostratigraphic Chart. International Commission on Stratigraphy, ver. 2016/04.
JACHOWICZ A., DYBOWA-JACHOWICZ S. : Paleobotanika. Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2003.
KVAČEK Z, i in. : Třetihorní rostliny severočeské hnědouhelné pánve. Chomutov, Severočeské doly a.s. Praha :Granit, s.r.o, 2004.
MARCINOWSKI R. : Słownik jednostek litostratygraficznych Polski. T. 2. Jednostki nieformalne prekambru i paleozoiku. 2004, T. 2, S. 176.
NIEDŹWIECKI G. : Smok z Lisowic. Wielki drapieżnik z triasu. Lisowice : Muzeum Paleontologiczne w Lisowicach i Gmina Pawonków, 2014.
NIEDŹWIEDZKI G., SULEJ T. : Lipie Śląskie koło Lisowic - okno na późnotriasowy ekosystem lądowy. Przegląd Geologiczny, 2008, R 56, Nr. 9, S. 821-822 i okładki.
NIEDŹWIEDZKI G., SULEJ T., DZIK J. : A large predatory archosaur from the Late Triassic of Poland. Acta Paleontologica Polonica, 2012, T. 57, Z. 2, S. 267-276.
PACYNA G., FLORIAN S., BORZĘCKI R. : New Morphologigal Features of Arthropleura sp. (Myriopoda), Diplopoda) Based on New Specimens From The Upper Carboniferous of Lower Silesia (Poland). Annales Societatis Poloniae, 2012, T. 82, S. 121-126.
PALLÉ J. M. : Color Code according to the Commision for the Geological Map of the World (CGMW). Paris : Commision for the Geological Map of the World, 2012.
SEGIT M. : Porównawcza tabela stratygraficzna. Warszawa : Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, 2000.
SZWEYKOWSKA A., SZWEYKOWSKI J. : Botanika. T. 2, Systematyka. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.
WATT A. D. : Index of Generic Names of Fossil Plants, 1974-1978. Geological Survery Bulletin, 1955, Nr 1517.
ZALESIIEWICZ J. A. i in. : Graptolites in British stratigraphy. Geological Magazine, 2009, T. 146, S. 785-850.
Dla mniej zorientowanych w poruszaniu się po naszej witrynie poniżej zamieściliśmy przyciski stanowiące łącza do stron prezentujących okazy skamieniałości roślinnych i zwierzęcych z danych okresów geologicznych.
Jeżeli chcesz szybko przejść do nadrzędnej strony kliknij poniższy interaktywny przycisk.
Na czerwono oznaczono okazy które posiadają braki w opisach. Jeżeli możecie je uzupełnić lub jeżeli wykryjecie jakieś inne nie zauważone przeze mnie błędy proszę o informację. Za wszelkie konstruktywne uwagi z góry serdecznie dziękuję.
W SUMIE OD ZAŁOŻENIA WITRYNY W 2005 ROKU ODWIEDZONO JĄ
JUŻ
RAZY