KOLEKCJA SKAMIENIAŁOŚCI

            Zbiór ten ma na celu zilustrowanie  historii powstania i rozwoju głównych grup bezkręgowców, kręgowców i roślin kopalnych od prekambru aż po czasy współczesne. Przy jego tworzeniu przyjęto zasadę że prezentowane okazy mają pochodzić głównie z terenów Polski. W ramach skamieniałości karbonu utworzono Atlas flory”, który w założeniu ma pomagać w oznaczeniu okazów. Ze zbioru wydzielono natomiast żywice kopalne włączone obecnie do kolekcji Bursztyny. Dla łatwiejszego poruszania się po tej części witryny poniżej zamieszczono interaktywną tabelę stratygraficzną CSI.

            Historia życia na Ziemi liczy już kilka miliardów lat. Do niedawna głównym źródłem wiedzy o jego rozwoju w minionych epokach geologicznych były skamieniałości. Pozwalały one nie tylko na poznanie przodków współczesnych gatunków organizmów żywych ale i na badanie form, które wymarły bezpotomnie. Należy jednak pamiętać że była to wiedza bardzo selektywna. Poszczególne stanowiska paleontologiczne dostarczały nam informacji na temat tego co zdarzyło się tylko w danym czasie w tym miejscu. To natomiast co wydarzyło się tu przedtem i potem oraz co działo się wtedy obok z powodu braku materiału kopalnego pozostawało wyłącznie w sferze domysłów. Badania te nie pozwalały zatem na pełne odtworzenie obrazu świata zwierzęcego i roślinnego w minionych epokach geologicznych oraz określenie ze stuprocentową pewnością stopnia wzajemnego pokrewieństwa różnych kopalnych gatunków. Obecnie najważniejszym źródłem wiedzy o rozwoju życia na ziemi są badania genetyczne współcześnie żyjących organizmów. Na razie jednak również i one nie dają możliwości precyzyjnego prześledzenia ewolucji całkowicie już wymarłych grup organizmów żywych.

Krajobraz archaiku.
Źródło: Z. Burian - Zanim pojawił się człowiek.

            Początki życia na Ziemi nie są znane. Najstarsze ślady złożonych substancji organicznych mogących mieć związek z egzystencją pierwotnych organizmów żywych znaleziono w liczących 3,8-3,7 mld lat skałach kompleksu Isua na Grenlandii. W przyrodzie podobne związki tworzą się jednak także samorzutnie nie mogą więc stanowić dowodu na istnienie w tamtym okresie życia na Ziemi. Nie wiadomo zatem jak powstały pierwsze organizmy żywe, w jaki sposób zdobywały pożywienie i jak się rozmnażały. Przypuszcza się jednak że wbrew powszechnemu mniemaniu nie egzystowały one w wodzie lecz na lądzie a dokładnie na ziarnach pirytu obficie zaściełających brzegi ówczesnych mórz. Minerał ten w warunkach tlenowych szybko uległ by rozkładowi ale w beztlenowej atmosferze tamtego okresu był bardzo trwały. Świadczą o tym zachowane w niektórych bardzo starych formacjach skalnych fragmenty kopalnych plaż  utworzone z grubych warstw dobrze obtoczonych ziaren pirytu. Pierwotne organizmy żywe były najprawdopodobniej formami cudzożywnymi odżywiającymi się występującą w ich otoczeniu materią organiczną. Tworzyły się one w wyniku przekształcenia zgromadzonych na powierzchni ziaren pirytu aminokwasów w dłuższe łańcuchy białkowe. Niezbędną do tej przemiany energię organizmy te pozyskiwały przerabiając w procesie fermentacji tworzące się samorzutnie w przyrodzie węglowodany. Jako katalizatora używały zawartej w pirycie siarki. Niska wydajność energetyczna tego procesu w połączeniu ze stale zmniejszającą się ilością powstających samorzutnie związków organicznych powodowały że ewolucja takich pierwotnych organizmów była bardzo powolna i mało efektowna. Nawet po osiągnięciu poziomu organizacji komórkowej  formy te miały tak prymitywną postać że ich w odróżnienie materiale kopalnym od nieorganicznie powstałych struktur jest obecnie praktycznie niemożliwe.

Krajobraz wczesnego proterozoiku.
Źródło: Z. Burian - Zanim pojawił się człowiek.

            Najstarsze szczątki należące niewątpliwie do organizmów żywych  pochodzą dopiero z przed około 3,5 mld lat. Znaleziono je w krzemieniach formacji skalnej Warrawoona w Australii. Były to żyjące w środowisku wodnym nitkowate sinice. Odżywiały się one cukrami wytwarzanymi przez siebie z dwutlenku węgla dzięki opanowaniu zdolności fotosyntezy. Ubocznym produktem tego procesu był tlen który rozpuszczając się w wodzie powodował intensywne strącanie krzemionki. Proces ten rozpoczął się około 3,7 mld temu i trwał do około 0,8 mld lat (jego maksimum przypadało w okresie od 3,3 do 1,8 mld lat). W jego efekcie na dnie praoceanu powstała bardzo gruba warstwa krzemionkowego osadu który z czasem przekształcił się w skały zwane jaspilitami. Charakterystyczną cechą tych skał są gęsto rozmieszczone w masie krzemionkowej warstewki tlenków żelaza. Przypuszcza się że laminy te powstawały w czasie sezonowych zakwitów sinic. Około 2,8 mld lat temu sinice zaczęły rozwijać się na wielką skalę, tworząc masywne struktury wapienne, zwane stromatolitami. Proces natleniania wody oceanicznej znacznie wtedy przyśpieszył. Około 2,2 mld lat temu po przerobieniu całego rozpuszczonego w wodzie morskiej dwutlenku węgla i strąceniu niemal całego dostarczanego z lądu do mórz dwuwartościowego żelaza rozpoczęło się wzbogacanie w tlen atmosfery ziemskiej. Od tego momentu następuje  stopniowy zanik organizmów beztlenowych i coraz szybszy rozwój organizmów tlenolubnych. Około 1,4 mld lat temu pojawiły się o wiele większe komórki należące prawdopodobnie do eukaryotycznych glonów prowadzących planktoniczny tryb życia. Znaleziono je w skałach formacji Amelia Dolomite w Australii. W wyniku dalszego rozwoju ewolucyjnego pojedyncze eukariotyczne komórki zaczęły grupować się w większe kolonie. Z czasem poszczególne organizmy takich kolonii różnicowały swoje funkcje co prowadziło do wytworzenia się wyspecjalizowanych tkanek.
Najstarsze wielokomórkowe glony znane są z dolomitów liczącej 1,4-0,9 mld lat serii Spring Hill w Kaliforni. Około 1 mld lat temu glony takie zaczęły się intensywnie różnicować dając początek wszystkim późniejszym rodzajom protistów (Protista), grzybów (Fungi), roślin (Plantae) i zwierząt (Animalia).

 

TABELA STRATYGRAFICZNA ICS

            UWAGA!!! - Nazwy okresów zaznaczonych na czerwono są hiperłączami do stron prezentujących pochodzące z danego okresu skamieniałości znajdujące się w zbiorach Muzeum.

  EON ERA OKRES EPOKA PIĘTRO
           
 

ZIEMIA W PRZYSZŁOŚCI

za 50-250 mln lat

  FANEROZOIK

542,0 (± 1,0) mln lat - dzisiaj

KENOZOIK

65,5 (±0,3) mln lat - do dzisiaj

Czwartorzęd

1,806 mln lat - do dzisiaj

Holocen

11,7 tys lat - do dzisiaj

 

Plejstocen

1806 - 11,7 tys lat

Późny

126 - 11,7 tys. lat

„Ion”

781 - 126 tys. lat

Kalabr

1806 - 781 tys. lat

Neogen

23,03 mln lat - do dzisiaj

Pliocen

5,332 - 1,806 mln lat

Gelas

2,588 - 1,806 mln lat

Piacent

3,6 - 2,588 mln lat

Zankl

5,332 - 3,6 mln lat

Miocen

23,03 - 5,332 mln lat

Messyn

7,246 - 5,332 mln lat

Torton

11,608 - 7,246 mln lat

Serravall

13,82 - 11,608 mln lat

Lang

15,97 - 13,82 mln lat

Burdygał

20,43 - 15,97 mln lat

Akwitan

23,03 - 20,43 mln lat

Paleogen

65,5 (±0,3) - 23,03 mln lat

Oligocen

33,9 (±0,1) - 23,03 mln lat

Szatt

28,4 (±0,1) - 23,03 mln lat

Rupel

33,9 (±0,1) - 28,4 (±0,1) mln lat

Eocen

55,8 (±0,2) - 33,9 (±0,1) mln lat

Priabon

37,2 (±0,1) - 33,9 (±0,1) mln lat

Barton

40,4 (±0,2) - 37,2 (±0,1) mln lat

Lutet

48,6 (±0,2) - 40,4 (±0,2) mln lat

Ipres

55,8 (±0,2) - 48,6 (±0,2) mln, lat

Paleocen

65,5 (±0,3) - 55,8 (±0,2) mln lat

Tanet

58,7 (±0,2) - 55,8 (±0,2) mln lat

Zeland

~61,1 - 58,7 (±0,2) mln lat

Dan

65,5 (±0,3) - ~61,1 mln lat

MEZOZOIK

251,0 (±0,4) - 65,5 (±0,3) mln lat

Kreda

145,5 (±4,0) - 65,5 (±0,3) mln lat

Późna

99,6 (±0,9) - 65,5 (±0,3) mln lat

Maastrycht

70,6 (±0,6) - 65,5 (±0,3) mln lat

Kampan

83,5 (±0,7) - 70,6 (±0,6) mln lat

Santon

85,8 (±0,7) - 83,5 (±0,7) mln lat

Koniak

~88,6 - 85,8 (±0,7) mln lat

Turon

93,6 (±0,8) - ~88,6 mln lat

Cenoman

99,6 (±0,9) - 93,6 (±0,8) mln lat

Wczesna

145,5 (±4,0) - 99,6 (±0,9) mln lat

Alb

112,0 (±1,0) - 99,6 (±0,9) mln lat

Apt

125,0 (±1,0) - 112,0 (±1,0) mln lat

Barrem

130,0 (±1,5) - 125 (±1,0) mln lat

Hoteryv

~133,9 - 130 (±1,5) mln lat

Walanżyn

140,2 (±3,0) - ~133,9 mln lat

Berrias

145,5 (±4,0) - 140,2 (±3,0) mln lat

Jura

199,6 (±0,6) - 145,5 (±4,0) mln lat

Późna

161,2 (±4,0) - 145,5 (±4,0) mln lat

Tyton

150,8 (±4,0) - 145,5 (±4,0) mln lat

Kimeryd

~155,6 - 150,8 (±4,0) mln lat

Oksford

161,2 (±4,0) - ~155,6 mln lat

Środkowa

175,6 (±2,0) - 161,2 (±4,0) mln lat

Kelowej

164,7 (±4,0) - 161,2 (±4,0) mln lat

Baton

167,7 (±3,5) - 164,7 (±4,0) mln lat

Bajos

171,6 (±3,0) - 167,7 (±3,5) mln lat

Aalen

175,6 (±2,0) - 171,6 (±3,0) mln lat

Wczesna

199,6 (±0,6) - 175,6 (±2,0) mln lat

Toark

183,0 (±1,5) - 175,6 (±2,0) mln lat

Pliensbach

189,6 (±1,5) - 183,0 (±1,5) mln lat

Synemur

196,5 (±1,0) - 189,6 (±1,5) mln lat

Hettang

199,6 (±0,6) - 196,5 (±1,0) mln lat

Trias

251,0 (±0,4) - 199,6 (±0,6) mln lat

Późny

~228,7 - 199,6 (±0,6) mln lat

Ret

203,6 (±1,5) - 199,6 (±0,6) mln lat

Noryk

216,5 (±2,0) - 203,6 (±1,5) mln lat

Karnik

~228,7 - 216,5 (±2,0) mln lat

Środkowy

~245,9 - ~228,7 mln lat

Ladyn

237,0 (±2,0) - ~228,7 mln lat

Aniz

~245,9 - 237,0 (±2,0) mln lat

Wczesny

251,0 (±0,4) - ~245,9 mln lat

Olenek

~249,5 - ~245,9 mln lat

Ind

251,0 (±0,4) - ~249,5 mln lat

PALEOZOIK

542,0 (± 1,0) - 251,0 (±0,4) mln lat

Perm

299,0 (±0,8) - 251,0 (±0,4) mln lat

Loping

260,4 (±0,7) - 251,0 (±0,4) mln lat

Changsing

253,8 (±0,7) - 251,0 (±0,4) mln lat

Wuchiaping

260,4 (±0,7) - 253,8 (±0,7) mln lat

Gwadelup

270,6 (±0,7) - 260,4 (±0,7) mln lat

Kapitan

265,8 (±1,0) - 260,4 (±0,7) mln lat

Word

268,0 (±0,7) - 265,8 (±0,7) mln lat

Road

270,6 (±0,7) - 268,0 (±0,7) mln lat

Cisural

299,0 (±0,8) - 270,6 (±0,7) mln lat

Kungur

275,6 (±0,7) - 270,6 (±0,7) mln lat

Artynsk

284,4 (±0,7) - 275,6 (±0,7) mln lat

Sakmar

294,6 (±0,8) - 284,4 (±0,7) mln lat

Assel

299,0 (±0,8) - 294,6 (±0,8) mln lat

Karbon

359,2 (±2,5) - 299,0 (±0,8) mln lat

Pennsylvan

318,1 (±1,3) - 299,0 (±0,8) mln lat

Późny

307,2 (±1,0) - 299,0 (±0,8) mln lat

Środkowy (Moskov)

311,7 (±1,1) - 307,2 (±1,0) mln lat

Wczesny (Baszkir)

318,1 (±1,3) - 311,7 (±1,1) mln lat

Mississipp

359,2 (±2,5) - 318,1 (±1,3) mln lat

Późny (Serpuchov)

328,3 (±1,6) - 318,1 (±1,3) mln lat

Środkowy (Wizen)

345,3 (±2,1) - 328,3 (±1,6) mln lat

Wczesny (Turnej)

359,2 (±2,5) - 345,3 (±2,1) mln lat

Dewon

416,0 (±2,8) - 359,2 (±2,5) mln lat

Późny

385,3 (±2,6) - 359,2 (±2,5) mln lat

Famen

374,5 (±2,6) - 359,2 (±2,5) mln lat

Fran

385,3 (±2,6) - 374,5 (±2,6) mln lat

Środkowy

397,5 (±2,7) - 385,3 (±2,6) mln lat

Żywet

391,8 (±2,7) - 385,3 (±2,6) mln lat

Eifel

397,5 (±2,7) - 391,8 (±2,7) mln lat

Wczesny

416,0 (±2,8) - 397,5 (±2,7) mln lat

Ems

407,0 (±2,8) - 397,5 (±2,7) mln lat

Prag

411,2 (±2,8) - 407,0 (±2,8) mln lat

Lochkov

416,0 (±2,8) - 411,2 (±2,8) mln lat

Sylur

443,7 (±1,5) - 416,0 (±2,8) mln lat

Pridol

418,7 (±2,7) - 416,0 (±2,8) mln lat

 

Ludlow

422,9 (±2,5) - 418,7 (±2,7) mln lat

Ludford

421,3 (±2,6) - 418,7 (±2,7) mln lat

Gorst

422,9 (±2,5) - 421,3 (±2,6) mln lat

Wenlok

428,2 (±2,3) - 422,9 (±2,5) mln lat

Homer

426,2 (±2,4) - 422,9 (±2,5) mln lat

Sheinwood

428,2 (±2,3) - 426,2 (±2,4) mln lat

Landower

443,7 (±1,5) - 428,2 (±2,3) mln lat

Telich

436,0 (±1,9) - 428,2 (±2,3) mln lat

Aeron

439,0 (±1,8) - 436,0 (±1,9) mln lat

Ruddan

443,7 (±1,5) - 439,0 (±1,8)  mln lat

Ordowik

488,3 (±1,7) - 443,7 (±1,5) mln lat

Późny

460,9 (±1,6) - 443,7 (±1,5) mln lat

Hirnant

445,6 (±1,5) - 443,7 (±1,5) mln lat

Kat

455,8 (±1,6) - 445,6 (±1,5) mln lat

Sandb

460,9 (±1,6) - 455,8 (±1,6) mln lat

Środkowy

471,8 (±1,6) - 460,9 (±1,6) mln lat

Darriwil

468,1 (±1,6) - 460,9 (±1,6)  mln lat

Daping

471,8 (±1,6) - 468,1 (±1,6) mln lat

Wczesny

488,3 (±1,7) - 471,8 (±1,6) mln lat

Flo

478,6 (±1,7) - 471,8 (±1,6) mln lat

Tremadok

488,3 (± 1,7) - 478,6 (± 1,7) mln lat

Kambr

542,0 (± 1,0) - 488,3 (± 1,7) mln lat

Furong

~499 -4 88,3 (± 1,7) mln lat

Piętro 10

~492 - 488,3 (± 1,7) mln lat

Piętro 9

~496 - ~492 mln lat

 Paib

~499 - ~496 mln lat

Seria 3

~510 - ~499 mln lat

Gużang

~503 - ~499 mln lat

Drumik

~506,5 - ~503 mln lat

Piętro 5

~510 - ~506,5 mln lat

Seria 2

~521 - ~510 mln lat

 

Piętro 4

~515 - ~510 mln lat

Piętro 3

~521 - ~515 mln lat

Terranow

542,0 (± 1,0) - ~521 mln lat

 

Piętro 2

~528 - ~521 mln lat

 Fortun

542,0 (± 1,0) - ~528 mln lat

PREKAMBR

~4600 - 542,0 (± 1,0) mln lat

PROTEROZOIK

2500 - 542,0 (± 1,0) mln lat

NEOPROTEROZOIK

1000 - 542,0 (± 1,0) mln lat

Ediakar

635 - 542,0 (± 1,0) mln lat

 

Kriogen

850 - 635 mln lat

Ton

1000 - 850 mln lat

MEZOPROTEROZOIK

1,6 - 1,0 mld lat

Sten

1,2 - 1,0 mld lat

Ektas

1,4 - 1,2 mld lat

Kalimm

1,6 - 1,4 mld lat

PALEOPROTEROZOIK

2,5 - 1,6 mld lat

Stater

~1,8 - 1,6 mld lat

Orosir

~2,05 - 1,8 mld lat

Riak

~2,3 - 2,05 mld lat

Syder

2,5 - 2,3 mld lat

ARCHAIK

4,0 - 2,5 mld lat

NEOARCHAIK

2,8 - 2,5 mld lat

 
MEZOARCHAIK

3,2 - 2,8 mld lat

PALEOARCHAIK

3,6 - 3,2 mld lat

EOARCHAIK

4,0 - 3,6 mld lat

HADAIK (nazwa nieformalna)

~4,6 - 4,0 mld lat

 

SYSTEMATYKA ZWIERZĄT I ROŚLIN

 Królestwo: Bezjądrowe – Prokaryota
        Podkrólestwo: Eubakterie – Eubacteria
                Gromada: Sinice – Cyanophyta (= Cyanobacteria)
                Gromada: Prochlorofity – Prochlorophyta
                Gromada: Bakterie – Bacteria (= Schizomycetes)
                        Klasa: Organizmy z grupy pleuropneumonii (Mikroplazmy) – Mycoplasmae
                        Klasa: Bakterie właściwe – Bacteriae
                        Klasa: Bakterie śluzowe (Miksobakterie) – Myxobacteriae
                        Klasa: Krętki – Spirochaetae
                        Klasa: Bakterie nitkowate – Chlamydobacteriae
                        Klasa: Siarkobakterie – Baggiatoae
                        Klasa: Rikecje – Microtatobiotae
        Podkrólestwo: Archebakterie (Protobakterie) – Archaebacteria

Królestwo: Jądrowe – Eukaryota

ZWIERZĘTA

Typ: Płaskowce – Placozoa
Typ: Wielokomórkowce pośrednie – Mesozoa
                Gromada: Rombowce – Rhombozoa
                Gromada: Prostopływce – Orthonectida
Typ: Jednowarstwowce – Monoblastica
Typ: Gąbki Spongaria
                Gromada: Gąbki wapienne – Calcarea
                Gromada: Gąbki krzemionkowo sześcioosiowe – Hexactinellida
                Gromada: Gąbki pospolite – Desmospongiae
Typ: Parzydełkowce – Cnidaria
                Gromada: Stułbiopławy – Hydrozoa
                Gromada: Krążkopławy – Scyphozoa
                Gromada: KoralowceAnthozoa
Typ: Żebropławy – Ctenopfora
                Gromada: Ramieniowe – Tentaculifera
                Gromada: Bezramieniowe – Nuda
Typ: Płazińce – Platyhelminthes
                Gromada: Wirki – Turbellaria
                Gromada: Jednorodce – Monogenea
                Gromada: Przywry – Trematoda
                Gromada: Tasiemce – Cestoda
Typ: Wstężnice – Nemertea
                Gromada: Anopla
                Gromada: Enopla
Typ: Szczękogębe – Gnathostomulida
Typ: Wrotki – Rotatoria
                Gromada: Monogononta
                Gromada: Digononta
                Gromada: Seisonida
                Gromada: Sphaeroida (Incertae sedis)
Typ: Brzuchorzęski – Gastrotricha
Typ: Ryjkogłowy – Kinorhyncha
Typ: Kolczugowce – Loricifera
Typ: Nicienie – Nematoda
                Gromada: Adenophorea
                Gromada: Secernentea
Typ: Nitnikowce – Nematomorpha
Typ: Kolcogłowy – Acanthocephala
                Gromada: Palaeacanthocephala
                Gromada: Archiacanthocephala
                Gromada: Eoacanthocephala
Typ: Kielichowate – Kamptozoa
Typ: PierścieniceAnnelida
                Gromada: Wieloszczety – Polychaeta
                Gromada: Skąposzczety – Oligochaeta
                Gromada: Pijawki – Hirudina
Typ: Niezmogowce – Paripulida
Typ: Sikwiaki – Sipunculida
                Gromada: Phascolosomida
                Gromada: Sipuncula
Typ: Szczetnice – Echiurida
Typ: Stawonogi – Arthopoda
    Podtyp: Trylobitokształtne (wymarłe) – Trilobitomorpha
                Gromada: TrylobityTrilobita
                Gromada: Trylobitopodobne – Trilobitoidea
    Podtyp: Skorupiaki – Crustacea
                Gromada: Podkowiastogłowe – Cephalocardia
                Gromada: Skrzelonogi – Branchiopoda
                Gromada: Łopatonogi – Remipedia
                Gromada: Wąsoraczki – Mystacocarida
                Gromada: Splewki – Branchiura
                Gromada: Widłonogi – Copepoda
                Gromada: Tantulocardia
                Gromada: Wąsonogi – Cirripedia
                Gromada: Małżoraczki – Ostracoda
                Gromada: Pancerzownice – Malacosstraca
    Podtyp: Szczękoczułkowce – Chelicerata
                Gromada: Staroraki – Merostomata
                Gromada: Pajęczaki – Arachnida
                Gromada: Kikutnice – Pantopoda
    Podtyp: Tchawkowce – Tracheata
                Gromada: WijeMyriapoda
                Gromada: OwadyInsecta
Typ: Pazurnice – Onychophora
Typ: Wrzęchy – Pentastomida
Typ: Niesporczaki – Tardigrada
Typ: Mięczaki – Molusca
                Gromada: Jednopłytkowce – Monoplacophora
                Gromada: Wielopłytkowce – Polyplacophora
                Gromada: Tarczkonogi – Caudofoveata
                Gromada: Bezpłytkowce – Aplacophora
                Gromada: Brzuchonogi – Gastropoda
                Gromada: MałżeBivalvia
                Gromada: ŁódkonogiScaphopoda
                Gromada: Głowonogi – Cephalopoda
Typ: Kryzelnice – Phoronida
Typ: Mszywioły – Bryozoa
                Gromada: Podkówczaki – Phylactolaemata
                Gromada: Szczupnice – Stenolaemata
                Gromada: Krążelnice – Gymnolaemata
Typ: RamienionogiBrachiopoda
                Gromada: Bezzawiasowce – Inarticulata
                Gromada: Zawiasowce – Articulata
Typ: Szkarłupnie – Echinoderma
                Gromada: LiliowceCrinoidea
                Gromada: Rozgwiazdy – Asteroidea
                Gromada: Wężowidła – Ophiuroidea
                Gromada: Kołonice – Concentricycloida
                Gromada: JeżowceEchinoidea
                Gromada: Strzykwy – Holothuroidea
Typ: Szczecioszczękie – Chaetoghatha
Typ: Rurkoczułkowce – Pogonophora
                Gromada: Drożnorurkowe – Perviata
                Gromada: Niedrożnorurkowce – Obturata
Typ: Przedstrunowce – Protochordata
                Gromada: Jelitodyszne – Enteropneusta
                Gromada: Pióroskrzelne – Pterobranchia
                Gromada: Graptolity (wymarłe) – Graptolitoida
Typ: Strunowce – Chordata
    Podtyp:Osłonice – Tunicata
                Gromada: Ogonice – Appendicularia
                Gromada: Żachwy – Ascidiacea
                Gromada: Łapce – Sorberacea
                Gromada: Sprzągle – Thaliacea
    Podtyp: Bezczaszkowce – Acrania
    Podtyp: Kręgowce – Vertebrata
                Gromada: Konodonty – Conodonta
            Nadgromada: Bezżuchwowce (Bezszczękowsce) – Agnatha
                Gromada: Kostnopancerne – Osteostraci
                Gromada: Anaspidy – Anaspida
                Gromada: Heterostraki – Heterostraci
                Gromada: Śluzice – Myxini (zaliczane do ryb)
                Gromada: Minogi – Cephalaspidomorphi
                Gromada: Śluzice – Myxini
                Gromada: Cefalaspidokształtne – Cephalaspidomorphi
                Gromada: Petromyzontidy (w tym minogi) – Petromyzontida
                Gromada: Ryby pancerne – Placodermi
                Gromada: Ryby chrzęstnoszkieletowe – Chondrichthyes
                Gromada: Fałdopłetwe – Acanthodii
                Gromada: Ryby kostnoszkieletowe (w tym czworonogi) – Osteichthyes
                Gromada: PłazyAmphibia
                Gromada: Synapsydy (gady ssakokształtne) – Synapsida
                Gromada: SsakiMammalia
                Gromada: Zauropsydy – Sauropsida
                                Rząd: Żółwie – Testudines
                                Rząd: Mezozaury – Mesosauria
                    Podgromada: Diapsydy – Diapsida
                                Rząd: Araeoscelida (= Araeoscelidia)
                                Rząd: Choristodera
                                Rząd: Hupehsuchia
                            Nadrząd: Ichthyopterygia
                                Rząd: Ichtiozaury – Ichtiosauria
                            Nadrząd: Zauropterygi – Sauropterygia
                                Rząd: Plakodonty – Placodontia
                                Rząd: Notozaury – Nothosauria
                                Rząd: Plezjozaury – Plesiosauria
                            Nadrząd: Lepidozaury – Lepidosauria
                                Rząd: Sfenodonty – Sphenodontia
                                Rząd: Łuskonośne – Squamata
                                    Podrząd: Jaszczurki – Lacertilia
                                    Podrząd: Amfisbeny – Amphisbaenia (= Annulata)
                                    Podrząd: Węże – Serpentes (= Ophidia)
                                Rząd: Rynchozaury – Rhynchosauria
                                Rząd: Trilophosauria
                                Rząd: Prolacertiformes
                                Rząd: Fitozaury – Phytosauria (= Parasuchia)
                            Nadrząd: Crocodylomorpha
                                Rząd: Krokodyle – Crocodilia (= Crocodylia)
                                Rząd: Pterozaury (gady latające) – Pterosauria
                            Nadrząd: Dinozaury – Dinosauria
                Gromada: Ptaki – Aves

ROŚLINY

           Podkrólestwo: Rośliny – Phytobionta
                Gromada: Glaukofity – Glaucophyta
                Gromada: Tobołki – Pyrrophyta
                        Klasa: Dinofity – Dinophyceae
                Gromada: Eugleniny (Klejnotki) – Euglenophyta
                Gromada: Chryzofity – Chryzophyta
                        Klasa: Złotowiciowece (Złotki) – Chryzophyceae
                        Klasa: Haptofity – Prymnesiophyceae (= Haptophyceae)
                        Klasa: Różnowiciowce – Xanthophyceae
                        Klasa: Okrzemki – Bacillariophyceae
                        Klasa: Eustygmatofity – Eustigmatophyceae
                Gromada: Chloromonady – Raphidophyta (= Chloromonadophyta)
                Gromada: Kryptofity – Cryptophyta
                Gromada: Brunatnice – Phaeophyta
                Gromada: Krasnorosty – Rhodophyta
                        Klasa: Bangiowe – Bangiophyceae
                        Klasa: Krasnorosty właściwe – Florideophyceae
                Gromada: Zielenice – Chlorophyta
                        Klasa: Prazynofity – Prasinophyceae
                        Klasa: Zielenice właściwe – Chlorophyceae
                        Klasa: Watkowe – Ulvophyceae
                        Klasa: Ramieniowce – Charophyceae
                Gromada: Rośliny telomowe (rośliny osiowe) – Telomophyta (= Embryophyta)
                    Podgromada: Ryniofity – Rhyniophitina
                    Podgromada: Trymerofity – Trimerophitina
                    Podgromada: Zosterofilofity – Zosterophyllophitina
                    Podgromada: Mszaki – Bryophitina
                        Klasa: Wątrobowce – Hepaticopsida
                        Klasa: Mchy – Bryopsida
                            Podklasa: Torfowce – Sphagnidae
                            Podklasa: Płonniki – Polytrichidae
                            Podklasa: Prątniki (Mchy właściwe, Mchy liściaste) – Bryidae
                    Podgromada: Glewiki – Anthocerophitina
                    Podgromada: Widłakowe – Lycophytina
                        Klasa: Widłaki jednakozarodnikowe – Lycopsida
                                Rząd: Prawidłakowce – Asteroxylales
                                Rząd: Widłakowce – Lycopodiales
                                Rząd: Pralepidendronowce – Protolepidodendrales
                        Klasa: Widłaki różnozarodnikowe – Isoëtopsida
                                Rząd: Lepidofity – Lepidophytales
                                Rząd: Pleuromejowce – Pleuromeiales
                                Rząd: Poryblinowce – Isoëtales
                                Rząd: Widłaki nasienne – Lepidocarpales
                        Klasa: Widliczki – Selaginellopsida
                    Podgromada: Psylotowe – Psilotophytina
                    Podgromada: Skrzypowe – Sphenophitina
                                Rząd: Praskrzypowce – Hyeniales
                                Rząd: Klinolisty – Sphenophyllales
                                Rząd: Skrzypowce – Equisetales
                    Podgromada: Kladoksylony – Cladoxylophytina
                    Podgromada: Paprociowe – Pterophytina
                            Podklasa: Staropaprocie – Coenopterididae
                            Podklasa: Nasięźrzałowe – Ophioglossidae
                            Podklasa: Strzelichowe – Marattiidae
                            Podklasa: Długoszowe – Osmundidae
                            Podklasa: Paprocie cienkozarodniowe – Filicidae
                            Podklasa: Marsyliowe – Marsileidae
                            Podklasa: Salwiniowe – Salviniidsae
                    Podgromada: Pranagozalążkowe (Aneurofitonowe) – Aneurophytophytina
                                          (= Progymnospermophytina)

                                Rząd: Aneurofitonowce – Aneurophytales
                                Rząd: Archeopterydowce – Achaeopteridales
                    Podgromada: Nagozalążkowe wielkolistne – Cycadophytina
                        Klasa: Paprocie nasienne – Lyginopteropsida (= Pteridospermopsida)
                                Rząd: Kalymatotekowce – Lyginopteridales
                                Rząd: Kajtoniowce – Caytoniales
                                Rząd: Glossopterydowce – Glossopteridales
                        Klasa: Sagowce – Cacadopsida
                        Klasa: Benetyty – Cycaceoidopsida (= Bennettitopsida)
                        Klasa: Gniotowe – Gnetopsida
                                Rząd: Przęślowce – Ephedrales
                                Rząd: Welwiczjowce – Welwitschiales
                                Rząd: Gniotowce – Gnetales
                    Podgromada: Nagozalążkowe drobnolistne – Pinophytina (= Coniferophytina)
                        Klasa: Miłorzębowe – Ginkgopsida
                        Klasa: Kordaity – Cordaitopsida
                        Klasa: Szpilkowe – Pinopsida (= Coniferopsida)
                    Podgromada: Okrytozalążkowe – Magnoliophytina (= Angiospermae)
                        Klasa: Dwuliścienne – Magnoliopsida (= Dicotyledones)
                            Podklasa: Magnoliowe – Magnoliidae
                            Podklasa: Jaskrowe – Ranunkuliidae
                            Podklasa: Goździkowe – Caryophyllidae
                            Podklasa: Uklęślowe – Dilleniidae
                            Podklasa: Różowe – Rosidae
                            Podklasa: Jasnotowe – Lamiidae
                            Podklasa: Astrowe – Asteridae
                            Podklasa: Oczarowe – Hamamelididae
                        Klasa: Jednoliścienne – Liliopsida (= Monocotyledones)
                            Podklasa: Żabieńcowe – Alismatidae
                            Podklasa: Liliowe – Liliidae
                            Podklasa: Arekowe – Arecidae
 

GRZYBY

        Podkrólestwo: Grzyby – Mycobionta
                Gromada: Śluzorośla – Myxomycota
                            Podklasa: Protosteliowe – Protostelidae
                            Podklasa: Dikcjosteliowe – Dictyostelidae
                            Podklasa: Śluzowce właściwe – Myxomycetidae
                Gromada: Akrazje – Acrasiomycota
                Gromada: Plazmodiofory – Plasmodiophoromycota
                Gromada: Labiryntulorośla – Labyrinthulomycota
                Gromada: Grzyby lęgniowe – Oomycota
                Gromada: Skoczki akrokontyczne – Hyphochytridiomycota (= Hyphochytriomycota)
                Gromada: Grzyby właściwe – Eumycota
                    Podgromada: Skoczkowe – Chytridiomycotina
                    Podgromada: Sprężniowe – Zygomycotina
                        Klasa: Sprężniaki – Zygomycetes
                        Klasa: Włosowe – Trichomycetes
                    Podgromada: Workowce – Ascomycotina
                        Klasa: Drożdżaki – Endomycetes
                        Klasa: Szpetczaki (Zewnętrzniaki workowe) – Taphrinomycetes
                        Klasa: Owadorośla – Laboulbeniomycetes
                        Klasa: Workowce właściwe – Ascomycetes
                            Podklasa: Bezładniaki – Plectomycetidae
                            Podklasa: Jądrzaki – Pyrenomycetidae
                            Podklasa: Miseczniaki – Discomycetidae
                            Podklasa: Komoroworkowce (workowce askostromatyczne – Loculoascomycetidae
                    Podgromada: Podstawczaki – Basidiomycotina
                        Klasa: Rdze – Pucciniomycetes (= Uredomycetes)
                        Klasa: Głownie (Głowniaki, Przedgrzybniowe) – Septomycetes
                        Klasa: Czerwcogrzybowe (Przegrodopodstawkowe) – Septomycetes
                        Klasa: Galaretniaki – Gelimycetes
                        Klasa: Podstawczaki pojedynczopodstawkowe – Homobasidiomycetes
                    Podgromada: Grzyby niedoskonałe – Deuteromycotina
                Gromada: Porosty – Lichenes

 

 

BIBLIOGRAFIA

BAŁUK W : Lower Tortonian gastropods from Korytnica, Poland. Part I. Palaeontologia Polonica, 1975, T. 32.

BAŁUK W : Middle Miocene (Badenian) gastropods from Korytnica, Poland. Part II. Acta Geologica Polonica, 1995, T. 45, Nr 3-4.

BAŁUK W : Middle Miocene (Badenian) gastropods from Korytnica, Poland. Part III. Acta Geologica Polonica, 1997, T. 47, Nr 1-2, S. 1-75.

BAŁUK W : Middle Miocene (Badenian) gastropods from Korytnica, Poland. Part IV - Turridae. Acta Geologica Polonica, 2003, T. 53, Nr 1, S. 29-78.

BAŁUK W : Middle Miocene (Badenian) gastropods from Korytnica, Poland. Part V Addenda et Corrigenda ad Prosobranchia. Acta Geologica Polonica, 2006, T. 56, Nr 2, S. 177-218.

BIERNAT G. : Middle Devonian orthoidea of the Holy Cross Mountains and their ontogeny. Paleontologia Polonica, 1959, T. 10.

BIERNAT G. : Middle Devonian brachiopods of the Bodzentyn syncline (Holy Cross Mountains, Polsand). Paleontologia Polonica, 1966, T. 17.

BORZĘCKI R. : Wielkie odkrycie. Pierwsze polskie dinozaury - nieautoryzowany wywiad z odkrywcą. Archiwum Muzeum Minerałów, 2005.

BORZĘCKI R. : Wielkie odkrycie - kontynuacja, czyli co z tego wynika. Archiwum Muzeum Minerałów, 2009.

Budowa Geologiczna Polski. Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych. T. 3, cz. 1a. Starszy paleozoik. Warszawa : Wydawnictwa Geologiczne, 1990.

Budowa geologiczna Polski. Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych. T 3, cz. 1c, z. 1. Młodszy paleozoik. Karbon. Fauna. Warszawa : Wydawnictwa Geologiczne, 2001.

COHEN K. M. : International Chronostrafigraphic Chart. ICS IUGS, 2014, V. 02.

DZIK J. : Dzieje życia na Ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii. Warszawa : Wydawnictwa Naukowe PWN, 1992.

DZIK J., SULEJ T., NIEDŹWIEDZKI G. : A dicynodont-theropod association in the latest Triassic of Poland. Acta Paleontologica Polonica, 2008, T. 53, Z. 4, S. 733-738.

DZIK J., SULEJ T., NIEDŹWIEDZKI G. : Zaskakujące uwieńczenie ery gadów ssakokształtnych. Ewolucja, 2008, Nr 3, S. 2-21.

FLORIAN S., PACYNA G., BORZĘCKI R. : Pierwsze znalezisko mikrokonchidów (Tentaculita) na liściach górnokarbońskiej paproci nasiennej Karinopteris daviesii z Nowej Rudy (Dolny Śląsk). Przegląd Geologiczny, 2012, R. 60, Nr 5, S. 1-3.

Geologia i surowce mineralne Polski. Red. R. Osika. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 1970, Nr 251.

HEER O., 1869 : Miocene baltische flora. Beiträge zur Naturkunde Preussens. Königlichen Physikalisch-Öökonomischen Gesellschaft zu Königsberg 1869, Z. 2.

International Chronostratigraphic Chart. International Commission on Stratigraphy, ver. 2016/04.

JACHOWICZ A., DYBOWA-JACHOWICZ S. : Paleobotanika. Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2003.

KVAČEK Z, i in. : Třetihorní rostliny severočeské hnědouhelné pánve. Chomutov, Severočeské doly a.s. Praha :Granit, s.r.o, 2004.

MARCINOWSKI R. :  Słownik jednostek litostratygraficznych Polski. T. 2. Jednostki nieformalne prekambru i paleozoiku. 2004, T. 2, S. 176.

NIEDŹWIECKI G. : Smok z Lisowic. Wielki drapieżnik z triasu. Lisowice : Muzeum Paleontologiczne w Lisowicach i Gmina Pawonków, 2014.

NIEDŹWIEDZKI G., SULEJ T. : Lipie Śląskie koło Lisowic - okno na późnotriasowy ekosystem lądowy. Przegląd Geologiczny, 2008, R 56, Nr. 9, S. 821-822 i okładki.

NIEDŹWIEDZKI G., SULEJ T., DZIK J. : A large predatory archosaur from the Late Triassic of Poland. Acta Paleontologica Polonica, 2012, T. 57, Z. 2, S. 267-276.

PACYNA G., FLORIAN S., BORZĘCKI R. : New Morphologigal Features of Arthropleura sp. (Myriopoda), Diplopoda) Based on New Specimens From The Upper Carboniferous of Lower Silesia (Poland). Annales Societatis Poloniae, 2012, T. 82, S. 121-126.

PALLÉ J. M. : Color Code according to the Commision for the Geological Map of the World (CGMW). Paris : Commision for the Geological Map of the World, 2012.

SEGIT M. : Porównawcza tabela stratygraficzna. Warszawa : Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, 2000.

SZWEYKOWSKA A., SZWEYKOWSKI J. : Botanika. T. 2, Systematyka. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.

WATT A. D. : Index of Generic Names of Fossil Plants, 1974-1978. Geological Survery Bulletin, 1955, Nr 1517.

ZALESIIEWICZ J. A. i in. : Graptolites in British stratigraphy. Geological Magazine, 2009, T. 146, S. 785-850.

 

            Dla mniej zorientowanych w poruszaniu się po naszej witrynie poniżej zamieściliśmy przyciski stanowiące łącza do stron prezentujących okazy skamieniałości roślinnych i zwierzęcych z danych okresów geologicznych.

 

Jeżeli chcesz szybko przejść do nadrzędnej strony kliknij poniższy interaktywny przycisk.

 

            UWAGA!!! Na czerwono oznaczono okazy które posiadają braki w opisach. Jeżeli możecie je uzupełnić lub jeżeli wykryjecie jakieś inne nie zauważone przeze mnie błędy proszę o informację. Za wszelkie konstruktywne uwagi z góry serdecznie dziękuję.

W SUMIE OD ZAŁOŻENIA WITRYNY W 2005 ROKU ODWIEDZONO JĄ
JUŻ   RAZY